جواب فعالیت های مطالعات نهم96|جواب فعالیت درس اول مطالعات نهم|جواب فعالیت های مطالعات اجتماعی نهم 95

۱ــ زمین و سه سیاره دیگر درونی منظومه خورشیدی (تیر، زهره، بهرام) چه تفاوتهایی دارند؟
زمین بزرگترین سیاره دربین سیاره های درونی است. تنها سیاره ای که بخش بزرگتری ازسطح آن را آب فراگرفته. تنها سیاره ای که درآن حیات( موجودات زنده) وجود دارد.

۲ــ سه تفاوت سیاره های درونی و بیرونی منظومه خورشیدی را بیان کنید (مدار گردش، جنس و ترکیب، قمر).

سیارات درونی:
الف)در مداریکوچکتر نزدیک به خورشید قرار دارند.وتناوب مداری کمی دارند.
ب)سیارات درونی بیشتر از سنگ ساخته شده‌اند.
ج)نسبت به سیارات بیرونی، کوچک‌تر و چگال‌ترهستند.
د) شمار ماه‌های این سیارات کم یا هیچ است و هیچ حلقه سیاره‌ای پیرامون آن‌ها وجود ندارد.
سیارات بیرونی:
الف)دوراز خورشید ودرمداری بزرگتر نسبت به خورشید قراردارند . وتناوب مداری بسیار زیادی دارند
ب)عمدتاً از گازهای مختلف ساخته شده‌است.
ج)از آن‌جا که این سیارات از گاز ساخته شده‌اند، دارای چگالی کم وبزرگترهستند.
د) غول‌های گازی به سرعت می‌چرخند و پیرامون خود دارای حلقه هستند و ماه‌های بسیاری نیز دارند.

۳ــ الف) پرسوجو کنید که آیا تاکنون در اکتشافات فضایی، اثری از حیات در نقاط دیگر فضا یافت شده است.
این سوال همواره ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. از آنجا که مواد شیمیایی ارگانیک همه جا پراکنده هستند، این احتمال وجود دارد که در چنین جهان بزرگی سیارات دیگری مانند زمین وجود داشته باشند و امکان حیات در آنها فراهم باشد. اما هیچکس نمیداند که چه چیزی سبب آغاز حیات روی کره زمین شده است.

ب) به نظر شما چرا در کاوشهای فضایی به تحقیق درباره سیاره مریخ (بهرام) بسیار توجه میشود؟
چون کاوشگران نشانه هایی از حیات دراین سیاره یافته اند.که چند مورد ازآنها عبارتنداز:
۱-گازمتان: این گاز نشانه حضور حیات است. متان در سیاره سرخ از این جهت مهم است که در زمین، ۹۵ درصد گاز متان از ارگانیسم‌های میکروبی متصاعد می‌شوند.
۲-وجود سنگ آهن: مریخ نورد ناسا نوعی سنگ آهن به نام «هماتیت» در سطح این سیاره یافته است که یک ماده ی معدنی مهم در ساختار زمین نیز می باشد
. ۳-وجودآب مایع: ه گفته پژوهشگران این آب احتمالا در لایه های نزدیک به سطح سیاره مذکور وجود دارد و ظاهرا بسیار هم شور است و می تواند برای گونه خاصی از میگوها به نام میمون دریایی مناسب باشد.
پژوهشگران تیم کاوشگر کنجکاوی با در نظر داشتن نتایج بدست آمده از تحقیقات ربات ها روی دما و رطوبت این سیاره دریافته اند که در برخی از شب های مریخی، شرایط به اندازه ای خوب بوده که نوعی شورآب در آن تشکیل شود.

۴ــ الف) با مراجعه به کتابهای علوم و نجوم یا پایگاههای اینترنتی، چند مورد از شگفتیهای کهکشانها و اجرام آسمانی، منظومه خورشیدی و سیاره زمین را استخراج کنید و در کلاس بخوانید.
برعهده دانش آموز

ب) به نظر شما، تفکر در این شگفتیها چه ارتباطی با موضوع خداشناسی دارد؟
نگاه پویا و پرسشگر به هستی و طبیعت، تلنگری است تا حقیقت جاودان را دریابیم؛ جهان آفرینش و نقش های بدیع و طرحهای زیبا و دل انگیز آن، کتاب فوق العاده بزرگی است که هر کلمه اش، دلیلی روشن بر وجود آفریدگار جهان است؛ جهان هستی بهترین و زیباترین کلاس خداشناسی و زبان گویای علم و قدرت و تدبیر الهی است.
پ) از معنی آیه ۵۷سوره غافر چه می فهمید؟
کسى که توانائى دارد این کرات عظیم و کهکشانهاى وسیع و گسترده را با آنهمه عظمت بیافریند، و اداره و تدبیر کند چگونه از احیاى مردگان عاجز و ناتوان خواهد بود؟ این جهل گروهى از مردم است که به آنها اجازه درک این حقایق را نمى دهد.

فعّالیت صفحه۶

۵ــ ایران در:
الف) نیمکره شمالی قرار دارد یا نیمکره جنوبی؟ نیمکره شمالی زیرا درشمال خط استوا قراردارد.
ب) درنیمکره شرقی قرار دارد یا نیمکره غربی؟ چگونه میفهمید؟ نیمکره شرقی .زیرا درشرق نصف النهارمبدأ قرار دارد.

۶ــ چند کرهٔ جغرافیایی به کلاس بیاورید. هر گروه با یک کره کار کند.
الف) مدار استوا، مدار قطبی شمال، مدار قطبی جنوب، مدار رأسالسرطان و مدار رأسالجدی را روی کره پیدا کنید و نشان دهید.
ب) نصف النهار مبدأ را پیدا کنید و درجه آن را بخوانید. امتداد نصفالنهار مبدأ را در آن سوی کره پیدا کنید و درجه آن را بخوانید . نصف النهار۱۸۰ درجه

فعّالیت صفحه۷

۷ــ به کمک معلم، چند کره جغرافیایی را به کلاس بیاورید؛ به طوری که هر گروه، یک کره در اختیار داشته باشد. سپس در
هر گروه:
الف) طول و عرض جغرافیایی یک مکان را که درجه آن صفر است، روی کره نشان دهید.
محل برخورد خط استوا و نصف النهار مبدأ( نقطه ای در اقیانوس اطلس).

ب) سه مکانی را که روی یک مدار قرار دارند، در نظر بگیرید و بگویید آیا این سه مکان عرض جغرافیایی یکسانی دارند؟ چرا؟ بله. چون هرسه نسبت به خط استوا به یک اندازه فاصله دارند.

پ) سه مکانی را که روی یک نصفالنهار قرار دارند، در نظر بگیرید و بگویید آیا این سه مکان طول جغرافیایی یکسانی دارند؟ چرا؟ بله .چون هرسه نقطه ازنصف النهار مبدأ فاصله یکسانی دارند.

۸ــ کاربرگه ٔ های شماره ۱و ۲را کامل کنید

فعّالیت صفحه۸

شهر مکه در کشور عربستان و در جنوب غربی ایران واقع است.
بنابراین، در ایران ما به سمت جنوب غربی نماز میخوانیم و هرگاه میخواهیم
جهت قبله را پیدا کنیم، ابتدا جهت جنوبرا جستوجومیکنیم و سپس
به سمت غرب متمایل میشویم. میزان تمایل ما به سمت غرب در نواحی
مختلف ایران فرق دارد. به نقشه روبه رو توجه کنید و از سه شهر مشهد،
بندرعباس و تبریز خطی به سمت خانه کعبه رسم کنید.
۹ــ مردم بندرعباس نسبت به ساکنان تبریز برای اینکه در جهت قبله قراربگیرند، بیشتر به سمت غرب متمایل میشوند یا کمتر؟
بیشتر

۱۰ــ در آدیس آبابا (اتیوپی) و قاهره، قبله در کدام سمت است؟
درآدیس ابابا دقیقاً به سمت شمال ، درقاهره به سمت جنوب شرقی

۱۱ــ با استفاده از یک نقشه جهان نما بگویید که در مالزی قبله رو به کدام سمت است؟ به سمت شمال شرقی

فعّالیت های فصل اول – درس دوم

۱ــ الف) در زندگی روزانه، ساعت واقعی چه کاربردی دارد؟ تعیین زمان طلوع وغروب خورشید وانجام فرایض دینی(شرعی)

ب) چرا از ساعت ر سمی استفاده میکنیم؟ مثال بیاورید.برای جلوگیری از ایجادناهماهنگی ها در پرواز هواپیماها، حرکت قطارها وکشتی و انواع مسافرت ها و کارهای اداری

۲ــ با توجه به نقشه مناطق زمانی، بگویید اگر کسی از تهران به پاریس سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟
عقب. زیرا نصف النهار پاریس درغرب نصف النهار تهران است ودیرتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.

۳ــ اگر مسافری از تهران به توکیو (ژاپن) سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟
جــلو. زیرا نصف النهار توکیو درشرق نصف النهار تهران است وزودتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.
فعّالیت درس۲(ص۱۳)

۴ــ اگر میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید در یک ثانیه ۳۰کیلومتر باشد، سرعت حرکتزمین به دور خورشید در یک ساعت چقدر است؟
۱۰۸۰۰۰کیلومتر درساعت ( ۳۰x60=1800×60=108000k/h)

۵ــ موقعیت سه شهر پاریس، لیبرویل و کیپ تاون را با توجه به دایره روشنایی در اول تیرماه و اول دی ماهتوضیح دهید.
درتیرماه خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابد .وطول روزها درآن طولانی وشب ها کوتاه است(تابستان نیمکره شمالی) که شهرپاریس دراین موقعیت قرارگرفته است. درست درهمین زمان درنیمکره جنوبی(شهرکیپ تاون) کوتاه ترین روزها وبلندترین شب های سال مشاهده می شود(زمستان نیمکره جنوبی). وبعداز گذشت ۶ماه عکس این حالت ها در دو نیمکره اتفاق می افتد.( به نقشه های ص۱۳ توجه شود).

۶ــ چرا در اول تیر ماه در ناحیه مدار قطبی شمال، طول یک روز ۲۴ساعت و به عکس در مدارقطبی جنوب، طول یک شب ۲۴ساعت است؟
چون خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابداز آنجا که در تابستانِ نیمکره شمالی کج شدگی محور چرخش زمین دقیقا” به سمت خورشید است. نیمکره شمالی کاملاً به سمت خورشید خم می شود ، نور خورشید به طور دائم به قطب شمال می تابد. وشش ماه غروب ندارد که به اصطلاح روز قطبی و یا تابستان قطبی معروف است.در این مدت قطب شمال در روشنایی روز ( بدون شب ) و قطب جنوب در تاریکی ( بدون روز ) قرار دارد. اما پس از ۶ ماه که نورخورشید به مدار رأس الجدی عمود می تابد ، عکس حالت بالا رخ می دهد ؛ یعنی در قطب شمال ، تاریکی و در قطب جنوب ، روشنایی روز حکم فرما خواهد شد.

۷ــ در روزهای پاییز که این درس را مطالعه میکنید چند نقطه از اتاقهای خانه تان را که تابش آفتابدر آنجا مشاهده میشود علامت بزنید. سپس این نقاط و موقعیت آفتاب را در فصل زمستان و بهارنیز مشاهده کنید.چه نتیجه ای میگیرید؟
درفصل تابستان که نورخورشید تمایل کمی دارد، کمتر به داخل اتاق ها می افتد .ولی درفصول پاییز وزمستان که نور خورشید تمایل بیشتری دارد، به سطح بیشتری از فضای اتاق می افتد.

پاسخ فعالیت های فصل دوم – درس۳

فعّالیت
۱ــ زیست کره برای حیات به هر یک از سه بخش سنگ کره، آب کره و هوا کره چه نیازی دارد؟ توضیح دهید.
الف)سنگ کره:
۱- ارتباط دهنده میان هواکُره، آب‌کُره و زیست‌کُره است. ۲-تأمین کننده خاک برای کشاورزی، چراگاه ، کشتزار لانه سازی و.. برای جانوران زیست کره

ب) آب کره:
۱- منشاء حیات درکره زمین هستند.۲-. گازها ی حل شده در اقیانوس‌ها مخزن گازهای کره زمین هستند. که برای ادامهٔ زندگی بسیاری از گونه‌های حیات در زیر آب، ضروری اند ۳- آب دریاها نقش مهمی در چگونگی آب و هوای جهان دارد. ۴-تعدیل کننده آب وهوا ی کره زمین است . که همه این موارد برای زیست کره لازم است.

ج)هوا کره :
۱- لایه‌ گاز اوزون پوششی است برای زمین در برابر پرتوهای فرابنفش آمده از خورشید. ۲- امکان جابجایی برخی گازهای ارزشمند مانند بخار آب را فراهم میکند. ۳- هواکره باعث می‌شود تاشهاب‌وارهای کوچک پیش از برخورد با زمین در آسمان بسوزند. ۴-هواکره در متعادل کردن دمای زمین هم موثر است. اگر چنین پدیده‌ای نبود، میانگین دمای زمین بجای ۱۵ درجهٔ سانتی‌گراد که اکنون است، باید ۱۸- درجه می‌شد که در این دما امکان پدیدار شدن زیست کره بسیار ضعیف بود. (در این پدیده که اثر گلخانه‌ای نام دارد گرمایی که از سطح زمین بیرون رفته‌است در میان مولکول‌های هواکره نگه داشته می‌شود. بخار آب، دی‌اکسید کربن، متان و اوزون از گازهای گلخانه‌ای اصلی در هواکرهٔ زمین اند. )

۲ــ آیات قرآن کریم را بخوانید و ارتباط آنها را با این درس توضیح دهید.
آیه ۲۹سوره شورا: در قران کریم ذر آیه ۲۹ سوره شوری می فرمایند(از نشانه های خداست آفرینش آسمان ها و زمین و جنبندگانی که در آنها خلق و پراکنده نموده است) می بینی که دراین آیه از جنبندگان و موجوداتی یاد شده که در آسمانها زندگی میکنند. پس بیرون از کره زمین هم موجودات زنده دیگری وجود دارند . اما در این باره که این موجودات زنده انسان اند یا نه قران سخنی نمی گوید.
دانشمندان در تحقیقات گسترده خود به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که آیا موجودات زنده، نبات، اب، تمدن، در کرات دیگر وجود دارد یا نه؟ حضرت علی(ع) می فرمایند:” این ستارگان شهرهایی هستند مانند شهر های روی زمین و هر شهری با شهر دیگر با ستونی از نور مربوط می شود.”
آیه ۲۲ سوره بقره: اشاره به زمین ونیروى جاذبه‏اش که به شما اجازه حرکت و استراحت و ساختن خانه و لانه و تهیه باغها و زراعتها و انواع وسائل زندگى مى‏دهد، نعمت دیگرى است، هیچ فکر کرده‏اید که اگر جاذبه زمین نبود در یک چشم بر هم زدن همه ما و وسائل زندگیمان بر اثر حرکت دورانى زمین به فضا پرتاپ و در فضا سرگردان مى‏شد! سپس به نعمت آسمان مى‏پردازد و مى‏گوید:
«آسمان را همچون سقفى بر بالاى سر شما قرار داد» (وَ السَّماءَ بِناءً).
منظور از کلمه «سماء» همان جوّ زمین است، یعنى قشر هواى متراکمى که دور تا دور کره زمین را پوشانده، و طبق نظریه دانشمندان ضخامت آن، چند صد کیلومتر است. اگر این قشر مخصوص هوا که همچون سقفى بلورین، اطراف ما را احاطه کرده نبود، زمین دائما در معرض رگبار سنگهاى پراکنده آسمانى بود و عملا آرامش از مردم جهان سلب مى‏شد.

۳ــ جدولی با دو ستون رسم کنید: الف) کوهستانها و ٔ دامنه آنها، ب) جلگه ها و دشتها. سپس، به طورگروهی موارد
استفاده و بهره برداری انسان از هر یک را در همان ستون فهرست کنید.
عنوان
نحوه استفاده وبهره برداری انسان
کوهستان ها ودامنه ها
الف)پوسته زمین ، ترکیبی است از مناطق مسطح و صاف و همچنین کوهها و دره ها که شرایطی مناسب را برای زندگی بشر و سایر موجودات زنده فراهم کرده است. پوسته خارجی زمین ۵۰ تا ۱۰۰ کیلومتر ضخامت دارد و پدیده های زمین شناسی بر روی این پوسته خارجی بوجود آمده است متناسب با هر برجستگی بر روی زمین ، یعنی کوه ، در عمق زمین یک فرو رفتگی نیز وجود دارد. این فرورفتگی در لایه زیرین زمین ، چون ریشه ای عمیق ، تکیه گاه کوه است.
ب)محیط مساعدی برای تنوع و تکامل موجودات است .
ج) معادنی ارزشمند دارند که وجود این معادن برای زندگی بشر لازم و ضروری است .
د) وجود کوهها سبب می شود که از شدت وزش باد برای تخریب نقاط صاف و هموار کاسته شود .
ه)کوهها ، حرکات پوسته زمین را در مقابل جزر و مد ناشی از جاذبه ماه به حداقل می رسانند. اگر کوهها نبود ، جزر و مد عظیمی در پوسته خاکی زمین به وجود می آمد که ممکن بود زمین وساکنان آن را ازبین ببرد .
و) مهم ترین فایده کوهها ،این خیمه های سر به فلک کشیده ، نگهبانی انسانها و موجودات زنده از تکانها و لرزشهای مداوم زمین است.
ز) عامل پیدایش طبیعت سرسبز است و همه اینها از تدبیر خداوند حکیم حکایت می کند.
جلگه ها ودشت ها
الف)راحتی وآسان بودن حمل ونقل وراه سازی
ب) داشتن خاک های غنی وحاصلخیز
ج) اعتدال آب وهوا
د) رونق اقتصادی وکشاورزی

۴ــ گفتوگو کنید و دلیل و مثال بیاورید: به نظر شما امروزه انسان بیشتر زندگی خود را با ناهمواریهای زمین انطباقمیدهد یابرعکس، ناهمواریها را برای مقاصد خود تغییر میدهد یا هر دو؟ میزان دستکاری و دخالت انسان درمحیطهای طبیعی نسبت به گذشته بیشتر شده است یا کمتر؟ چرا؟
درگذشته بیشتر انسان ها خود را با طبیعت منطبق می کردولی به مرور زمان براثر افزایش جمعیت و وتنوع نیازها ، انسانها شروع به دستکاری طبعت نمودند.وتغییر دادن ناهمواریها توسط انسان با هدف بهر برداری از منابع سطحی یا زیر زمینی انجام می شود . انسان تا نیروی اندیشه ی خود و با استفاده از ابزارهای گوناگون مانند ماشین آلات و مواد منفجره ناهمواریها را تغییر می دهد . نمونه هایی از اقدامات انسان که موجب تغییراتی در شکل ظاهر ی زمین می شوند عبارتند از :راه سازی، شهرسازی، ایجاد سدها تونل ها و… .

۵ــ به تصاویر بالا دقت کنید و توضیح دهید که در هر یک، انسان چگونه ناهمواریها را تغییر داده است.

پاسخ فعالیت های فصل دوم- درس ۴

۱ــ متن را بخوانید.
الف) چرا آب دریای احمر بسیار شورتر از آب دریای شمال است؟ ۱- درمنطقه گرم وخشک واقع شده است .۲- تبخیرشدید ۳-وزش بادهای گرم وخشک صحرای افریقا
ب)به نظر شما برای تهیه آب شیرین از اقیانوسها باید به کدام اقیانوسها بیشتر توجه کرد؟ چرا؟ به اقیانوس هایی که آب شور دارند.زیرا درعملیات جدا سازی آب از نمک معمولا نمک در دریا باقی می ماند. واین موجب بدتر شدن اب های شیرین میشود مکش آب دریا به درون دستگاه ها بچه ماهی ها و فیتو پلانکتون ها را از بین می برد و به زنجیره ها ی غذایی آسیب می رساند. مشکل دیگر این است که باز گرداندن شوراب تولید شدهبه دریا به موجودات زنده ی اقیانوس آسیب می رساند. شاید بتوانیم از شدت تأثیرهای مخرب بکاهیم اما این کار نیز باعث بالا رفتن هزینه ها می شود.

توضیحات تکمیلی: چرا آب آشامیدنی مان را با شیرین کردن آب شور اقیانوس تأمین نکنیم؟
از نظر مقدار و حجم،۲/۹۷درصد از آب های موجود در سیاره ی زمین در اقیانوس ها و دریاها انباشته شده اند(شور) و فقط ۸/۲درصد از آب ها(شیرین۱) به شکل رودها۰۰۰۱/۰درصد، یخچال ها۱۵/۲درصد، دریاچه ها ۰۱۷/ درصد، آب موجود در اتمسفر۰۰۱/۰درصد و آب موجود در خاک ها۰۰۵/۰درصد، آب های زیرزمینی ۶۲/۰درصد و… می باشند. متأسفانه برای مصرف این مقدار آب نیز محدودیت هایی هست،زیرا از ۸/۲درصد آب های شیرین جهان، ۱۵/۲درصد از آن ها به شکل یخ در یخچال های قطبی و کوهستانی قرار دارند و کمتر از ۶۵/۰درصد از این آب ها در دسترس است.
حتی با همه ی آبی که در اقیانوس های دنیا وجود دارند، از راه نمک زایی تنها می توانیم کم تر از نیم درصد از نیاز انسان به آب شیرین را تأ مین کنیم. نیاز سالیانه ی آدمی در حدود ۴۰۰۰کیلومتر مکعب آب شیرین است. با این که آب کافی برای همه وجود دارد، اما کمبودهای محلی در حال فزون شدن اند.
پس چرا نمی کوشیم با نمک زدایی آب دریاها این کمبود ها را برطرف کنیم و عطش نیاز روز افزون جامعه ها را فرو نشانیم؟
مشکل این است که شیرین کردن آب دریا به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد. نمک به آسانی در آب حل می شود وپیوندهایی نیرومند ایجاد می کند که درهم شکستن شان دشوار است. هم انرژی و هم فناوری مورد نیاز برای نمک زدایی هزینه ی زیادی دارند و به همین دلیل این فرایند بسیار گران تمام می شود. البته بسته به دستمزد نیروی کار و قیمت انرژی در جاهای مختلف این هزینه ها متفاوت است(در آمریکا از ۱ تا بیش از ۲ دلار).
بهایی که برای آب شیرین رودخانه یا چاه می پردازیم از یک دهم این قیمت هم کمتر است، حتی کشاورزان از این هم کمتر پرداخت می کنند. اما این فاصله در حال کاهش است، زیرا کم کم هزینه یافتن منابع آب های تازه زیرزمینی و یا احداث سدهای جدید رو به افزایش اند. واین مسأله موجب می شود نمک زدایی به عنوان یکی از راه های تأمین آب آشامیدنی مطرح شود.
بر اساس آمارهای اتحادیه ی بین المللی نمک زدایی در سال ۲۰۰۷، ۱۳۰۰۰ کارخانه آب شیرین کن در سراسر جهان فعال بوده اند که در حدود۶/۵۵میلیارد لیتر آب شیرین در هر روز تولید کرده اند. بسیاری از این کارخانه ها درکشورهایی مانند عربستان سعودی کار می کنند. در این کشورها انرژی بهای اندکی دارد.
اما چگونه با استفاده از انرژی آب از نمک جدا می شود؟
برای شکستن پیوندهای آب شور دو راه اساسی وجود دارد؛ تقطیر گرمایی و جدایش غشایی.
۱- تقطیر گرمایی: در این شیوه از گرما برای تبخیر آب استفاده می شود وپس از بر جای ماندن نمک، بخار آب چگالیده و بر اثر سرمایش به آب تبدیل می شود.
۲- جدایش غشایی: معمول ترین شیوه است که روش اسمز وارون نام گرفته است. در این روش با گذراندن آب دریا از میان یک پرده ی نیمه تراوا نمک از آن جدا می شود. این فناوری نسبت به روش اول انرژی کمتری مصرف می کند.
هزینه های زیست محیطی نمک زدایینمک زدایی هزینه های زیست محیطی نیز دارد.
شاید بهترین راه این باشد که منابع آب شیرین را عاقلانه تر مورد استفاده قرار دهیم،ولی با این روند افزایش جمعیت جهان باز ناچاریم که به نمک زدایی بیشتر توجه کنیم.
۱- آب شیرین یعنی آبی که میزان نمک های بسیار کم باشد
*برگرفته از فصلنامه علمی، کمک آموزشی و خبری علوم زمین شماره ۱۵ پاییز۱۳۸۸

۲ــ با توجه به نقشه بگویید نیوفوندلند و شرق ژاپن، که از مناطق مهم ماهیگیری جهان هستند، در محل تلاقی کدام
جریانهای دریایی قرار دارند؟ جریان های آب سرد اُیاشیو و آب گرم کوروشیو.

۳ــ چرا سفر به اعماق اقیانوسها دشوارتر از صعود به قله هاست؟ چند دلیل ذکر کنید.
الف) فشار فوق العاده زیادی است که می تواند موجب متلاشی شدن بافت های نرم شود. برآوردها نشان می دهد که فشار خردکننده اعماق معادل هشت تن به ازای هر اینچ مربع است و این میزان حدود هزار مرتبه بیشتر از فشار استاندارد جو است که بر سطح آب وارد می شود. (هر اینچ معادل ۲٫۵۴ سانتی متر است)
ب) درجه حرارت آب نیز در اعماق بین ۱ ـ تا ۴ درجه سلسیوس متغیر است. این شرایط فیزیکی می تواند موجودات را محدود کند. چطور؟ حفظ حالت مایع در سلول ها بسیار مهم است، زیرا همه پیغام ها و سیگنال های عصبی و در عین حال مواد غذایی و… فقط تحت این شرایط مخابره و منتقل می شوند. سلول های همه حیوانات برای حفظ حالت مایع توسط غشاهای چرب احاطه شده اند؛ اما درجه حرارت پایین اعماق دریا و فشار فوق العاده زیاد باعث می شود که سلول ها حالت مایع خود را از دست بدهند و چربی آنها به شکل جامد دربیاید.
ج)کمبود نورخورشید
د) کمبود غذاو اکسیژن به دلیل کمبود جلبک ها وگیاهان
۴-کاربرگه
۵ــ دربارهٔ نسبت خشکیها و آبهای کرهٔ زمین فکر کنید و بگویید اگر چنین نسبتی بر عکس میشد، چه اتفاق هایی میافتاد؟
آب که درحالت معمولی جزء منابع تجدید پذیراست. در صورت معکوس بودن این نسبت ، آب تبدیل به یک منبع غیرقابل تجدید می شد .بنابر این حیات( زندگی ) درکره زمین نابودمی شد

۶ــ الف) خبر بالا را بخوانید. این خبر از چه جنبه هایی مهم است؟ اتفاق نظر مردم جهان برای حفظ منابع آبی جهان وموجودات دریایی

ب) برخی از کشورهای قدرتمند در برابر یک توافق بین المللی برای حفاظت و کنترل اقیانوسها مقاومت میکنند و چندان با این کار موافق نیستند. به نظر شما چرا؟ چون این کشورها باتوجه به قدرت نظامی واقتصادی که دارند، با این نوع قراردادها فقط میخواهند دست ملت های ضعیف را از این منابع کوتاه کنند.
۸ــ به نقشه توجه کنید.
=در دی ِ ماه استانبول سردتر است یا لنینگراد؟ چرا؟ لنینگراد. زیرا نسبت به استانبول از استوا دورتراست.
=سه شهر برگن، استکهلم و لنینگراد تقریباً در یک عرض جغرافیایی قرار دارند اما میانگین دمای این شهرها در دی ماه متفاوت است. چرا؟ زیرا تحت تأثیر عوامل مختلفی چون جریان های دریایی و وزش بادها قراردارند.

=هرچه از شهرهای نواحی داخلی به سمت شهرهای مجاور اقیانوس میرویم، سرمای زمستان ……کاسته…… میشود.

۹ــ به تصویر صفحه ٔ قبل توجه کنید. لایه ازن در کدام بخش هواکره قرار دارد؟ استراتوسفر( یوش سپهر)

آیا میتوانید در یک جمله بگویید فایدهٔ ٔ لایه ازن چیست؟ در این باره پرسوجو کنید.
توضیح : ازن یک گاز نامرئی است که جنس آن از اکسیژن است و این لایه سرتاسر کره زمین در طبقات بالای اتمسفر قرار دارد و فاصله آن از سطح زمین ۱۵ تا ۴۰ کیلومتر است . ضخامت این لایه فقط ۳ میلیمتر است . البته ضخامت آن یکنواخت نیست و در استوا که خورشید مستقیم می تابد ضخیمتر و در قطبها نازکتر است .برخی از مواد شیمایی باعث سوراخ شدن لایه ازون می شود و آن را از بین می برد مثل هیدرو فلوئور کربن که در برخی از یخچالها بخصوص مدل قدیمی وجود دارد و یا و متیل برمید که در آفت کشهای کشاورزی استفاده می شود.
فواید لایه ازون :
* لایه ازون مانند سایبانی برای زمین مانع عبور پرتو های زیان آورخوشید یعنی همان اشعه ماورای بنفش می شود
*اگر این پرتوها به زمین برسد باعث سرطان پوست و بیماریهای چشمی مثل آب مروارید می شود .
* به گیاهان هم آسیب می رسد .
*اگر مقدار پرتوها زیاد باشد ، موجودات دریایی میکروسکوپی که غذای ماهیها هستند هم از بین می رود .

۱۰ــ الف) چرا کوهنوردان در ارتفاعات زیاد ممکن است با مشکلات تنفسی روبه رو شوند؟
در ارتفاعات بالا ، تراکم هوا تغییر می کند – هوا رقیق می شود. هوای رقیق به همان اندازه هوای بسیار فشرده و متراکم سطح دریا غنی از اکسیژن نمی باشد. در قله کوه اورست ، بیش از ۸۸۴۰ متر بالای سطح دریا ، فشار اتمسفری یک سوم فشار اتمسفری سطح دریاست.
ب) چرا در هواپیما، قبل از شروع پرواز، نحوهٔ استفاده از ماسک اکسیژن به مسافران آموزش داده میشود؟ به علت تغییر فشار هوا در ارتفاعات بالا

ب) دقت کنید و بگویید چه کارها و فعالیتهایی در محیط زندگی شما موجب آلودگی هوا میشود؟ ۱-صنایع وکارخانجات ۲- اتومبیل ها۳-فعالیت های گرمازایی و یا سرمازایی خانواده ها

پاسخ فعالیت های فصل سوم – درس۵

پاسخ فعالیت های فصل سوم – درس ۵

۱ــ با توجه به نقشه صفحه پیش و با مراجعه به یک اطلس، بگویید که:
الف) جنگلهای بارانی استوایی در کدام قاره ها و کشورها، وجود دارند؟
قاره آسیا(کشورهای اندونزی، مالزی، چین، کره کشور های هند وچین) –
قاره افریقا( کنگو، نیجریه، افریقای مرکزی) –
قاره امریکا( برزیل،کشورهای امریکای مرکزی و…)

ب) کدام کشور، بیشترین وسعت جنگلهای بارانی استوایی را دارد. برزیل

۲ــ الف) با توجه به نمودار بالا بگویید کدام زیست بوم در جهان، بیشترین میزان ترکیبات آلی و کدام زیست بومها کمترین میزان ترکیبات آلی را تولید میکنند؟ جنگل های بارانی استوایی
بیشترین میزان ترکیبات آلی و توندرا کمترین میزان ترکیبات آلی را تولید می کنند.

ب) با توجه به دانسته های خود از فصل قبل، (دربارهٔ آب و هوای مناطق جهان) علل این بیشترین میزان و کمترین میزان را توضیح دهید.
جنگل های بارانی استوایی:باران فراوان، دمای بالا، استفاده زیاد از نورخورشید و خاک های بسیار غنی وحاصلخیز
توندرا : کمبود باران، زمین یخ بسته ، سرمای بسیار شدید و کمبود خاک

۵ــ فرض کنید قرار است به شما یک سفر رایگان همراه با گروهی از گردشگران طبیعت (اکوتوریست)جایزه بدهند. کدام زیست بوم را برای سفر انتخاب میکنید؟ چرا؟ جواب برعهده دانش آموز

۶ــ به طور گروهی یک بروشور مسافرتی برای یکی از زیست بومها تهیه کنید.
روی بروشور، یک پیام جالب برای ترغیب گردشگران به مسافرت به آنجا بنویسید و چند تصویر جذاب از گیاهان یا جانوران آن ناحیه روی آن بچسبانید یا نقاشی کنید.
در بروشور درباره آب و هوا، جانوران و گیاهان آن منطقه مطالبی بنویسید و به مسافران توصیه کنید که برای بازدید از آن منطقه، چه وسایل یا لباسهایی به همراه داشته باشند.
جواب برعهده دانش آموز

پاسخ فعالیت های فصل سوم – درس۶

با توجه به نقشه
۱ــ نواحی جنوب شرقی آسیا، استرالیا و آفریقای مرکزی را از نظر تعداد گونه های در معرض خطر با کانادا و اروپای شمالی مقایسه کنید.
در کشورهای گروه اول(جنوب شرقی آسیا، استرالیا و آفریقای مرکزی) تعداد گونه های درمعرض خطر بسیار بیشتر از کانادا واروپای شمالی است.

۲ــ سه کشور را نام ببرید که بیش از ۳۰۰گونه در معرض خطر دارند.
ایالات متحده امریکا، استرالیا و اندونزی

دو کشور نام ببرید که کمتر از۵۰گونه در معرض خطر دارند. شیلی، انگلستان و قزاقستان

۳ــ چرا در صحرای آفریقا تعداد گونه های در معرض خطر بسیار کم است؟
چون در صحرای افریقا تعدادو تنوع گونه های جانوری کم است.

۴ــ نظر افراد را در ستون های بالا بخوانید. شما با کدام دیدگاه موافقید؟ چرا؟ گفت وگو کنید. برعهده دانش اموز

۵ــ جدولی با دوستون رسم کنید. در یک ستون فواید و اهمیتهای جنگلهای آمازون و در ستون دیگر، علل تخریب آنها
را فهرست کنید.
فواید واهمیت جنگل های آمازون
علل تخریب
۱-در جنگل‌ها انواع قارچ‌ها، میوه‌ها و حتی ساقه‌های گیاهان و درختان دیده می‌شود که غذای عده زیادی از انسان‌ها را تشکیل می‌دهند.
۲-درختان جنگل گازدی اکسید کربن هوا را دریافت می‌کنند و طی عمل فتوسنتز، آن را تبدیل به اکسیژن می‌کنند.
۳- چوب درختان جنگلی در ساختمان سازی، تهیهٔ کاغذ و تهیهٔ وسایل منزل کاربرد دارد.
۴-سایه درختان جنگل‌های انبوه، هر آدمی را از گرمای طاقت فرسا نجات می‌دهد!
۵-اعتدال آب وهوا.
۶- جلوگیری از آلودگی آب وهوا
۱- افزایش جمعیت
۲-گرمایش جهانی
۳-آتش سوزی های عمدی ویا سهوی ایجاد شده توسط انسان.
۴-عقب نشینی یخ ها در رشته کوه های آند و ایجاد خشکسالی شدید در آمازون.
۵- استفاده های صنعتی وتجاری
۶- پاکسازی زمین ها برای پرورش دام و کشت علوفه برای دام هاو محصولات کشاورزی
۷- احداث سکونت گاه هاو جاده های بین جنگلی

۶ــ فرض کنید به کشور برزیل سفر کرده و جنگلهای آمازون را دیده اید. یک کارت پستال درست کنید و روی آن تصویر یک منظره یا یک گونه گیاهی و جانوری این ناحیه را بچسبانید. کارت را برای یک دوست بفرستید.

۷ــ الف) واکنش و احساس شما نسبت به تصاویر مربوط به شکار فیلها و اشیای تزیینی چیست؟ آیا ما واقعاً به این اشیا
نیاز داریم؟ خیر فقط وسایلی لوکس وتجملی هستند

ب) برخی از طرفداران محیط زیست، استفاده از وسایل تزیینی یا اشیایی مثل عاج را که در آنها از اعضای بدن جانوران استفاده شده است، تحریم کرده اند و آنها را نمیخرند. نظر شما در این باره چیست؟
– متوقف کردن بازار خرید و فروش عاج فیل
– قانونمند کردن تجارت عاج فیل در جهان سبب کم شدن تجارت غیر قانونی آن و از بین رفتن نسل فیل هامی شود. مانند اجازه فروش عاج فیل هائی که در اثر عوامل طبیعی کشته شده و یا دراثر وحشی شدن و دیوانگی با گلوله محافظان محیط زیست از پای درآمده اند، داده شود.

پاسخ فعالیت های فصل چهارم – درس۷

فعالیت های فصل چهارم – درس۷
۱ــ جدول بالا را کامل کنید و به جای نقطه چینها عوامل طبیعی را که مانع جذب جمعیت میشوند، بنویسید.
آب وهوای بسیارگرم ویا بسیارسرد، پوشش گیاهی فقیر، رشته کوه های بسیاربلند، نمکزارها وشن زارها، باران کم وناکافی، نبود ویا کمبود منابع ومعادن زیرزمینی

۲ــ با استفاده از نقشه پراکندگی جمعیت و جدول بالا، ابتدا نوع تراکم جمعیت (زیاد یا کم) را در مکانهای زیر مشخص کنید و سپس با توجه به دانسته های خود از سال گذشته علت این نوع تراکم را در هر کشور بنویسید.

بنگلادش ( زیاد . علت:آب وهوای گرم ومرطوب،خاک حاصلخیز، باران فراوان و رودهای پرآب ) ،
ژاپن ( زیاد. علت:آب وهوای گرم ومرطوب،خاک حاصلخیز، باران فراوان و پیشرفت علم وصنعت )،
لیبی وچاد ( کم. علت: آب وهوای گرم وخشک، باران کم، نامناسب بودن خاک، تبخیرشدید) ،
سیبری ( کم . علت :آب وهوای بسیارسرد وخشک، کمبود باران )
آلمان (زیاد . علت: آب وهوای معتدل، خاک های حاصلخیز، سرزمین های پست وهموار، باران فراوان،پیشرفت علم وصنعت) ،
استرالیا( کم . علت : سرزمین خشک وکم باران، خاک های نامرغوب) ،
کانادا ( کم . علت: آب وهوای سرد، بارندگی کم، زمین های یخ بسته وسیع)

۳ــ پرجمعیت ترین کشورهای جهان را به ٔ ترتیب از رتبه ّ اول تا هفتم پرس وجو کنید و با بیان تعداد جمعیت آنها در کلاس بخوانید.
کشور
چین
هند
ایالات متحده
اندونزی
برزیل
پاکستان
نیجریه
جمعیت
۱,۳۵۰,۰۰۰,۰۰۰
۱,۲۶۰,۰۰۰,۰۰۰
۳۳۰,۰۰۰,۰۰۰
۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰
۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰
۱۸۵,۰۰۰,۰۰۰
۱۶۵,۰۰۰,۰۰۰
پاکستان: ۱۸۵۰۰۰۰۰۰ == و نیجریه ۱۶۵۰۰۰۰۰۰

۴ــ همفکری کنید و به طور گروهی جدولی با دو ستون رسم
کنید. الف) فهرستی از عواملی را که موجب میشود یک
مکان مهاجرپذیر باشد، در یک ستون بنویسید. ب) فهرستی از
عواملی را که موجب میشود یک مکان مهاجرفرست باشد،
در ستون دیگر بنویسید.
عوامل مهاجرپذیری(جذب جمعیت)
عوامل مهاجرفرست( دفع جمعیت)
۱-امکان کارو کسب درآمد
۲-آب وهوای مناسب
۳-آب کافی
۴-امکانات تفریحی ورفاهی
۵- رشد وتوسعه حمل ونقل وارتباطات
و….

۱-بیکاری ونبود کسب وکار
۲-جنگ و نا امنی
۳-خشکسالی های پی در پی
۴-نبود امکانات رفاهی وتحصیلی
۵- آب وهوای نامساعد
و….

۵ــ آیا در کلاس شما افرادی هستند که خود یا خانوادهشان از
شهر یا روستای دیگری به شهر یا روستای شما مهاجرت کرده
باشند؟ دربارهٔ دلایل مهاجرت آنها (چه در مبدأ و چه در مقصد)
پرس وجو کنید. برعهده دانش آموز

۶ــ به نظر شما، چرا بعضی از کشورها مقررات سختی برای
ورود مهاجران خارجی به کشورشان وضع میکنند؟
-به علت نفوذ فرهنگ ها واعتقادات مهاجران ودر خطر قرار گرفتن فرهنگ خودی
– فشار به منابع رفاهی واقتصادی
– پایین آمدن امنیت اجتماعی
– ….

پاسخ فعالیت های فصل چهار م – درس ۸

۱ــ با توجه به نقشه و مراجعه به یک اطلس از هر یک از چهار گروه شاخص توسعه انسانی (خیلی بالا، بالا، متوسط، و کم) دو کشور نام ببرید .
خیلی بالا:(استرالیا،امریکای شمالی، اروپا )-
بالا:(ایران،برزیل، عربستان وروسیه ) –
متوسط:(چین،هند ومصر) –
کم(افغانستان،پاکستان و سودان )

۲ــ نمودار الف و شکل ب را توضیح دهید.
در۲۰سال اخیر توسعه انسانی درایران ازسال۱۹۸۰تا۲۰۱۱ همواره سیر صعودی داشته و ایران را دربین کشورهای منطقه در رتبه دوم قرارداده ولی ازسال ۲۰۱۱ به بعد این توسعه به دلیل تحریم های بین المللی توسط کشورهای قدرتمند ، مخصوصاً تحریم نفتی ثابت مانده است.

۳ــ الف) با توجه به جدولها، چند کشور ثروتمند و چند کشور فقیر وچند کشور با درآمد متوسط نام ببرید.
ثروتمند :لوکزامبورگ ..نروژ..قطر
فقیر..افعانستان .نیجر ..مالاوی.
متوسط…امریکا..سنگاپور..امریکا

ب) در جدول میزان تولید ناخالص داخلی، تعداد ارقام مربوط به میزان تولید کشورها به ترتیب از رتبه ١تا
١٧٧چه تغییری میکند؟ توضیح دهید. بر عهده دانش آموز

۴ــ گفت وگو کنید: به نظر شما کشورهایی که اقتصاد و درآمد آنها برپایه فروش مواد اولیه و خام مانند نفت است، در حال و آینده با چه مشکلاتیروبه رو میشوند و چه تغییراتی باید در اقتصاد خود ایجاد کنند؟
اتمام مواد اولیه و نفت خام ..کاهش درامد .وابستگی اقتصادی .سیاسی..دخالت بیگانگان …..باید سعی شود تا از اقتصاد متکی به تک محصولی بودن خارج شده و تولیدات عیر نفتی را جایگزین و مبنای اقتصاد و درآمد قرار داد

۵ــ سواد و آموزش نقش مهمی در پیشرفت یک کشور دارد. در گروه خود، فهرستی از مشکلاتی را که مردم یک کشور در
اثر پایین بودن سطح سواد و محروم بودن از آموزش با آن مواجه میشوند، تهیه کنید و بخوانید.
مشکلات اقتصادی .سیاسی..فرهنگی..نداشتن نیروی جوان و متخصص فعال و کارامد .عدم پیشرفت کشور..نا آگاهی از اوصاع کشور و جهان. .دخالت بیگانگان ..استثمار توسط کشورهای قدرتمند.

۶ــ با توجه به آموخته های سال پیش، چند دلیل برای اینکه چرا قارهٔ آفریقا بیشترین کشورهای دارای متوسط طول عمر پایین
را دارد، بیان کنید.
جنگهای داخلی .کمبود مواد عذایی.فقر ..خشکسالی ..کمبود بهداشت و امکانات پزشکی ..شیوع عوامل بیماریزا

۷ــ دربارهٔ ٔ علل و عوامل نابرابری و توسعه انسانی در جهان گفت وگو کنید. به نظر شما کدام عوامل مهمترند؟ چرا؟
عوامل داخلی .زیرا اگر مردم یک کشور سواد و آگاهی خود را افزایش و باورهای علط را کنار گذاشته و استعدادها و فرهنگ خود را فراموش نکرده و ایمان و بتور..پشتکار.وحدت .مشارکت دو طرفه بین ملت و حکومت باشه هرگز اجازه دخالت بیگانگان به کشور داده نخواهد شد و همین باعث رشد و ترقی کشورشان میگردد.

بخش تاریـــــــــخ

فعالیت های فصل پنجم – درس ۹

فصل پنجم – درس۹

۱ــ کاربرگه شماره ( )٧را انجام دهید.

۲ــ پس از مطالعه متن توضیح دهید که با تأسیس حکومت صفوی، چه تغییرات مهم سیاسی، اجتماعی و مذهبی در ایران
ایجاد شد؟
تغییرات سیاسی :تشکیل حکومت واحد و قدرتمند – دفع دشمنان خارجی(عثمانی ها و ازبکان)
مذهبی:رسمی شدن مذهب تشیع و ایجاد وحدت دینی
اجتماعی:ایجاد وحدت بیشتر در کشور.

۳ــ الف) کدام شهرها پایتخت صفویان بودند؟ نام ببرید.
تبریز- قزوین – اصفهان

ب) علت تغییر پایتخت های صفویان را توضیح دهید.
شاه اسماعیل صفوی تبریز را به پایتختی برگزید تا هم به مرکز قدرت معنوی خاندان خود در اردبیل نزدیک باشد و هم از جایگاه استقرار پیروان و فداییان پرشور خود ، ایلهای ترکمان شیعی مذهب در سرزمین آناتولی ، فاصله زیادی نداشته باشد.
مهمترین علل انتقال پایتخت از تبریز به قزوین :
۱ . نا مناسب بودن موقعیت جغرافیایی تبریز .
۲ . وجود عثمانی ها در غرب و نزدیکی آنها به پایتخت .
۳ . قرار گرفتن شهر تبریز در مسافت دوری از شرق جهت سرکوب ازبکان .
۴ . واقع نشدن شهر تبریز در مرکز امپراطوری صفوی .
۵ . مناسب بودن موقعیت جغرافیایی واستراتژیکی شهر قزوین نسبت به تبریز .
۶ . عدم تهدید پایتخت در قزوین از سوی عثمانیها یا ازبکان .
۷ . علاقهُ شاه طهماسب برای تغییر دادن پایتخت .
یکی از نکات مهمی که در انتخاب قزوین به پایتختی مورد توجه شاهان صفوی قرار نگرفته بود مشکل کم آبی قزوین بود. مشکل کمبود آب قزوین از یک سو، و محاسن شهر اصفهان از سوی دیگر، در آن زمان موجب شد که شاه عباس پایتخت خود را به اصفهان منتقل سازد. اصفهان از آب فراوان زاینده‌رود برخوردار و دارای مرکزیت جغرافیایی در ایران بود همچنین در مسیر راههای بزرگ بازرگانی قدیم مانند دمشق و حلب در غرب ، و سمرقند و بخارا در شرق ، قرار داشت . علاوه بر این ، فراهم بودن شرایط اقتصادی (راه) ، سیاسی (مرکزیت) و کشاورزی (آب زاینده رود) اصفهان موجب شد که این شهر در ادوار مختلف به عنوان پایتخت ایالتی (در دوره آل زیار) و پایتخت حکومتی (در دوره سلجوقیان) انتخاب شود.

۴ــ دلایل سیاسی و نظامی ضعف و فروپاشی حکومت صفوی چه بود؟
بی کفایتی شاهان بعد از شاه عباس
دور نگه داشتن و عدم تربیت صحیح شاهزادگان
مالیات های سنگین
حمله محمود افغان
خرافاتی بودن شاه سلطان حسین
دخالت درباریان سودجو در امور

۵ــ الف) آثار و نتایج اقدام های اداری و نظامی شاه عباس اول را توضیح دهید.
تجهیز سپاه به توپ و تفنگ توسط برادران شرلی:به دفع عثمانی ها و ازبکان و حکام یاغی پرداخت و نواحی اشعال شده را بازپس گرفت .ایجاد نیروی ارتش جدید (شاهسون)که با این کار خود را از خطر حمله احتمالی بقایای قزلباش رهانید.

ب) کاربرگه ٔ شماره ( ۸)را انجام دهید.

۶ــ انگیزه ها و هدف های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اروپاییان از ارتباط با ایران دوره صفوی را از متن درس
استخراج و دسته بندی کنید.
۱-حملات مداوم عثمانی ها: اروپاییان برای کاستن حملات عثمانی ها به اروپا درصدد تقویت رابطه خود با ایران برآمدند
۲٫تاسیس شرکت های بزرگ تجاری:که تمایل داشتند در ایران فعالیت تجاری کنند بنابراین نمایندگانی برای عقد قرارداد به ایران امدند.
۳- یکسان سازی فرهنگی به منظور رواج دین وفرهنگ خود درایران که زمینه ساز مصرف کالاهای اروپایی بود

پاسخ فعالیت های فصل پنجم – درس۱۰

۱ــ پرس و جو و مشاهده کنید که در بازار یا مراکز خرید محل زندگی شما، کدام حرفه ها و مشاغل راسته یا مکانی
مخصوص دارند. نتیجه را در کلاس بیان کنید.

۲ــ با راهنمایی دبیر خود، سه عامل گسترش تجارت در عصر صفوی را بیان کنید.
۱- امنیت و آرامش نسبی درکشور و ثبات سیاسی که بازرگانان احساس امنیت داشتند ۲-برقراری رابطه سیاسی و اقتصادی با دنیا ۳-یکسان سازی واحدهای اندازه گیری ۴- ایجاد راه ها

۳ــ با مطالعه متن، سه منبع عمده درآمد حکومت صفوی را ذکر کنید.
تجارت، مالیات ، صنایع مختلف مثل ریسندگی و بافندگی

۴ــ متنها را بخوانید. شیوهٔ برگزاری مراسم جشن و شادی در عصر صفوی را با روزگار کنونی مقایسه کنید.
۱- جشنهای امروز چون تجملاتی شده به سنت ضربه زده ۲-در گذشته جشنها در مکان های عمومی بود و همه اقشار به مساوی لذت میبردند ۳- بسیار ساده و بی آلایش بوده و مردم در ارتباط اجتماعی باهم بودند.

پاسخ فعالیتهای فصل ششم – درس ۱۱

۱ــ با مطالعه درس و راهنمایی دبیر خود، دلایل و عوامل مهم نابسامانی اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران در دوران افشاریه را بررسی و تحلیل کنید.

الف)مشغولیت نادر به جنگ های داخلی و خارجی و در نتیجه تحمیل مالیات سنگین بر مردم از دلایل آشفتگی سیاسی واقتصادی آن دوره بود.
ب)بعلت رفتن مردم و کشاورزان به جنگ عمران و آبادانی صورت نگرفت.

۲ــ شیوهٔ به قدرت رسیدن سلسله های افشاریه، زندیه و قاجاریه چه شباهتی به هم دارد؟

-هرسه باجنگ به قدرت رسیدند .

-هرسه ساختار ایلیاتی داشتند

-هر سه زمانی به قدرت رسیدند که ناآرامی ایجاد شده بود.

-هرسه تقریبا سیطره ی یک قبیله بر کل کشور بود(افشار…زند…قاجار )

-هر سه باعث باعث یکپارچگی کشور و ایجاد حکومت نیرومند در کشور شدند.

-هرسه حکومت های کم دوامی بودند.

۳ــ در بارهٔ چگونگی تأثیر انقلاب صنعتی بر افزایش قدرت نظامی و سیاسی کشورهای اروپایی، در کلاس بحث و گفت وگو کنید.

انقلاب صنعتی توان کشورهای اروپایی را چند برابر کرد دگرگونی درحوزه سیاسی اجتماعی وفرهنگ به وجود آورد ومبنای دگرگونی های نظامی وسیاسی شد.یعنی اگر در زمان صفویان افشاریه زندیه احساس نیاز می شد وما مطابق با اروپاییان حرکت می کردیم همانطوری که اروپاییان در فرهنگ ایران کندوکاو می کردند ما هم احساس نیازمندی می کردیم عقب نمی ماندیم ودر دوره قاجاریه آنقدر امتیاز نمی دادیم و در زمان عباس میرزا ازروسهاشکست نمی خوردیم .

۴ــ با مطالعه درس، دلایل شکستهای ایران از روسیه را استخراج کنید.

مجهزبودن سپاه روسیه به سلاحهای جدید و آشنایی با فنون جنگی تازه درحالیکه سپاه ایران از سلاح های ابتدایی استفاده میکردند و با فنون جدید نظامی آشنایی چندانی نداشتند.

۵ــ هدف دولت انگلستان از جداکردن افغانستان و بخش شرقی سیستان و بلوچستان از ایران چه بود؟

مهمترین مستعمرهٔ انگلستان، یعنی هندوستان، با ایران همسایه بود. حفظ این مستعمره برای انگلستان اهمیت حیاتی داشت؛ بنابراین، هدف دولت انگلستان از جداکردن افغانستان و بخش شرقی سیستان و بلوچستان از ایران حفظ این مستعمره و جلوگیری از نفوذ کشورهای رقیب از طریق ایران به هندوستان بود.